Hợp đồng bảo hiểm vô hiệu khi nào? 11 Trường hợp cần biết

Hợp đồng bảo hiểm vô hiệu khi một trong hai bên vi phạm quy định pháp luật, gian lận hoặc cung cấp thông tin sai lệch. Những trường hợp này không chỉ khiến hợp đồng không có giá trị pháp lý, mà còn đem lại nhiều rủi ro tài chính cho người tham gia bảo hiểm. Cùng OPES tìm hiểu ngay 11 trường hợp khiến hợp đồng bảo hiểm vô hiệu để bảo vệ quyền lợi của bạn ngay hôm nay. 

1. Hợp đồng bảo hiểm vô hiệu khi nào?

Hợp đồng bảo hiểm là sự thoả thuận giữa bên mua và bên bán bảo hiểm. Tuy nhiên, trong một số trường hợp, hợp đồng bảo hiểm bị tuyên bố vô hiệu do vi phạm quy định pháp luật. Theo quy định tại Điều 25 Luật Kinh doanh bảo hiểm 2022, hợp đồng bảo hiểm vô hiệu khi thuộc một trong các trường hợp sau:

• Bên mua bảo hiểm không có quyền lợi có thể được bảo hiểm tại thời điểm giao kết hợp đồng bảo hiểm;

• Không có đối tượng bảo hiểm tại thời điểm giao kết hợp đồng bảo hiểm;

• Tại thời điểm giao kết hợp đồng bảo hiểm, bên mua bảo hiểm biết sự kiện bảo hiểm đã xảy ra;

• Mục đích, nội dung hợp đồng bảo hiểm vi phạm điều cấm của luật, trái đạo đức xã hội;

• Doanh nghiệp bảo hiểm, chi nhánh doanh nghiệp bảo hiểm phi nhân thọ nước ngoài và bên mua bảo hiểm giao kết hợp đồng bảo hiểm giả tạo;

• Bên mua bảo hiểm là người chưa thành niên; người mất năng lực hành vi dân sự; người có khó khăn trong nhận thức, làm chủ hành vi; người bị hạn chế năng lực hành vi dân sự;

• Hợp đồng bảo hiểm được giao kết có sự nhầm lẫn làm cho một bên hoặc các bên không đạt được mục đích của việc giao kết hợp đồng, trừ trường hợp mục đích giao kết hợp đồng của các bên đã đạt được hoặc các bên có thể khắc phục ngay được sự nhầm lẫn làm cho mục đích của việc giao kết hợp đồng vẫn đạt được;

• Hợp đồng bảo hiểm được giao kết do bị lừa dối, trừ trường hợp quy định tại Điều 22 của Luật này;

• Hợp đồng bảo hiểm được giao kết do bị đe dọa, cưỡng ép;

• Bên mua bảo hiểm không nhận thức và làm chủ được hành vi của mình khi giao kết hợp đồng bảo hiểm;

• Hợp đồng bảo hiểm không tuân thủ quy định về hình thức quy định tại Điều 18 của Luật này.

Hợp đồng bảo hiểm vô hiệu khi vi phạm quy định pháp lý

Khi hợp đồng bảo hiểm bị vô hiệu, hợp đồng sẽ không có giá trị pháp lý ngay từ thời điểm ký kết. Các bên liên quan phải hoàn trả cho nhau những gì đã nhận, và bên gây ra thiệt hại sẽ phải bồi thường theo quy định pháp luật.

2. Hợp đồng bảo hiểm bị vô hiệu ảnh hưởng thế nào?

Hợp đồng bảo hiểm vô hiệu đồng nghĩa với việc mất hiệu lực pháp lý. Do đó, người mua sẽ không nhận được bất kỳ quyền lợi nào đã thỏa thuận, ngay cả khi sự kiện bảo hiểm xảy ra. 

Hợp đồng bảo hiểm vô hiệu có 2 loại:

• Hợp đồng vô hiệu toàn phần: Đây là loại hợp đồng mà toàn bộ các điều khoản và chính sách đã thỏa thuận đều vi phạm quy định của pháp luật hoặc trái với đạo đức xã hội. Hậu quả là hợp đồng không có hiệu lực từ thời điểm ký kết, và không phát sinh bất kỳ quyền và nghĩa vụ nào giữa các bên.

• Hợp đồng vô hiệu từng phần: Đây là loại hợp đồng mà chỉ một phần nội dung bị vô hiệu, trong khi các phần còn lại vẫn có hiệu lực. Phần bị vô hiệu có thể là một hoặc một số điều khoản cụ thể, nhưng không ảnh hưởng đến hiệu lực của toàn bộ hợp đồng.

Hợp đồng bảo hiểm vô hiệu khi không đáp ứng các điều kiện pháp lý sẽ gây ảnh hưởng trực tiếp đến quyền lợi của người tham gia, khiến họ không được bảo vệ trước các rủi ro như mong đợi, ảnh hưởng đến kế hoạch tài chính và an sinh của bản thân và gia đình.

Để tránh những hậu quả trên, người mua bảo hiểm cần đọc kỹ và hiểu rõ các điều khoản trong hợp đồng, đảm bảo tuân thủ quy định pháp luật và cung cấp thông tin chính xác khi tham gia bảo hiểm.

>>> Xem thêm: 5 Cách tra cứu hợp đồng bảo hiểm nhân thọ đơn giản, chính xác

3. Hợp đồng bảo hiểm đã bị vô hiệu có thể khôi phục lại không?

Hợp đồng bảo hiểm bị vô hiệu đồng nghĩa với việc không có giá trị pháp lý ngay từ đầu, do đó không thể khôi phục hiệu lực. Tuy nhiên, nếu hợp đồng bị mất hiệu lực do các nguyên nhân như không đóng phí đúng hạn, bên mua bảo hiểm có thể yêu cầu khôi phục hiệu lực trong vòng 2 năm kể từ ngày mất hiệu lực (Theo Luật Kinh doanh bảo hiểm), với điều kiện đáp ứng các yêu cầu của công ty bảo hiểm như:

• Yêu cầu bằng văn bản: Người tham gia/người được bảo hiểm phải gửi yêu cầu khôi phục hiệu lực hợp đồng bằng văn bản theo mẫu quy định của công ty bảo hiểm.

• Thời điểm khôi phục: Thời điểm khôi phục hiệu lực hợp đồng phải trước ngày kết thúc hợp đồng.

• Chứng minh sức khỏe: Người được bảo hiểm phải cung cấp bằng chứng về tình trạng sức khỏe hiện tại và đáp ứng các điều kiện được bảo hiểm theo quy định của công ty.

• Thanh toán phí bảo hiểm: Người mua bảo hiểm phải thanh toán toàn bộ phí bảo hiểm quá hạn (tính đến ngày công ty chấp thuận khôi phục hợp đồng), các khoản nợ chưa trả và mức lãi suất do doanh nghiệp bảo hiểm công bố.

Hợp đồng bảo hiểm vô hiệu có thể được khôi phục trong thời gian nhất định

Tóm lại, hợp đồng bảo hiểm vô hiệu khi không đáp ứng các quy định pháp luật, nhưng trong một số trường hợp, người tham gia có thể yêu cầu khôi phục hiệu lực hợp đồng nếu đáp ứng đầy đủ các điều kiện do doanh nghiệp bảo hiểm quy định.

4. Các quyền và nghĩa vụ của bên mua bảo hiểm

Khi tham gia vào hợp đồng bảo hiểm, bên mua bảo hiểm có những quyền lợi và trách nhiệm pháp lý nhất định. Nắm rõ những điều này giúp bạn chủ động hơn trong quá trình tham gia bảo hiểm và bảo vệ quyền lợi của mình một cách tốt nhất.

Quyền lợi của bên mua bảo hiểm

• Được tự do lựa chọn doanh nghiệp bảo hiểm hợp pháp tại Việt Nam để tham gia hợp đồng.

• Có quyền yêu cầu công ty bảo hiểm cung cấp thông tin rõ ràng về điều khoản, quyền lợi, nghĩa vụ và nhận giấy chứng nhận hoặc hợp đồng bảo hiểm.

• Được phép điều chỉnh số tiền bảo hiểm (trong phạm vi quy định) hoặc thay đổi định kỳ đóng phí trong thời gian hợp đồng còn hiệu lực. Một số trường hợp có thể cần kiểm tra sức khỏe nếu tăng mức bảo hiểm.

• Có thể chuyển nhượng hợp đồng, thay đổi người thụ hưởng, điều chỉnh quyền lợi bảo hiểm, tham gia hoặc hủy bỏ các sản phẩm bổ trợ, cũng như chấm dứt hợp đồng trước thời hạn theo quy định.

• Khi xảy ra sự kiện bảo hiểm, bên mua có quyền yêu cầu công ty bảo hiểm chi trả quyền lợi cho người thụ hưởng hoặc bồi thường theo nội dung đã thỏa thuận.

• Tùy thuộc vào từng loại sản phẩm bảo hiểm, bên mua có thể được hưởng thêm các quyền lợi khác theo chính sách của doanh nghiệp bảo hiểm.

Nghĩa vụ của bên mua bảo hiểm

• Thanh toán phí bảo hiểm đầy đủ, đúng thời gian và theo hình thức đã được thống nhất trong hợp đồng.

• Cung cấp thông tin chính xác, đầy đủ theo yêu cầu của công ty bảo hiểm để đảm bảo quyền lợi và tính hợp lệ của hợp đồng.

• Cập nhật ngay cho công ty bảo hiểm về các thay đổi có thể tăng cường rủi ro hoặc tác động đến nghĩa vụ bảo hiểm, đồng thời thông báo khi xảy ra sự kiện bảo hiểm.

• Thực hiện các biện pháp cần thiết để giảm thiểu rủi ro, hạn chế tổn thất khi có sự cố.

• Tuân thủ đầy đủ các quy định pháp luật liên quan đến hợp đồng bảo hiểm.

Nắm rõ quyền lợi và nghĩa vụ của bên mua bảo hiểm là yếu tố then chốt để đảm bảo hợp đồng bảo hiểm có hiệu lực và tránh các trường hợp hợp đồng bảo hiểm vô hiệu khi có sự cố xảy ra.

5. Cách phòng tránh hợp đồng bảo hiểm bị vô hiệu

Để đảm bảo hợp đồng bảo hiểm luôn có hiệu lực và bảo vệ quyền lợi của bạn, việc nắm rõ cách phòng tránh hợp đồng bảo hiểm vô hiệu khi xảy ra sự cố là vô cùng quan trọng.

5.1. Đọc kỹ các điều khoản trong hợp đồng

Việc đọc kỹ và hiểu rõ các điều khoản trong hợp đồng bảo hiểm là bước quan trọng hàng đầu để bảo vệ quyền lợi của bạn. Nắm bắt thông tin về quyền lợi, nghĩa vụ, các trường hợp được và không được bảo hiểm giúp bạn tránh hiểu lầm và đảm bảo được hỗ trợ kịp thời khi cần thiết.

Nếu có bất kỳ điều khoản nào không rõ ràng, đừng ngần ngại yêu cầu doanh nghiệp bảo hiểm giải thích chi tiết. Chủ động tìm hiểu và đặt câu hỏi sẽ giúp bạn an tâm hơn về quyết định tham gia bảo hiểm của mình.

5.2. Tìm hiểu chi tiết sản phẩm bảo hiểm trước khi mua

Trước khi ký kết hợp đồng bảo hiểm, việc tìm hiểu kỹ về sản phẩm là vô cùng quan trọng. Điều này giúp bạn nắm rõ các điều khoản, điều kiện, quyền lợi và trách nhiệm của cả hai bên, từ đó đưa ra quyết định phù hợp với nhu cầu và tránh những tranh chấp không đáng có sau này.

Hãy dành thời gian đọc kỹ hợp đồng, tìm hiểu thông tin trên website của công ty bảo hiểm, tham khảo ý kiến của nhân viên tư vấn hoặc chuyên gia tài chính. Nắm bắt thông tin đầy đủ giúp bạn lựa chọn sản phẩm phù hợp và bảo vệ quyền lợi của mình một cách tốt nhất.

Hiểu rõ thông tin sản phẩm trước khi mua 

5.3. Cung cấp thông tin trung thực, đầy đủ

Cung cấp thông tin chính xác và đầy đủ khi tham gia bảo hiểm là điều kiện cần thiết để hợp đồng có hiệu lực và bảo vệ quyền lợi của bạn một cách toàn diện. Việc này giúp tránh những rắc rối về sau, đảm bảo quyền lợi được chi trả khi có sự kiện bảo hiểm xảy ra.

Hãy luôn minh bạch về tình trạng sức khỏe, nghề nghiệp và các thông tin quan trọng khác. Sự trung thực của bạn không chỉ giúp hợp đồng có giá trị pháp lý, mà còn là "tấm khiên" bảo vệ bạn và gia đình trước những rủi ro.

>>> Xem thêm: Điều kiện và thủ tục chuyển giao hợp đồng bảo hiểm mới nhất

5.4. Tham khảo ý kiến của chuyên gia bảo hiểm

Để tránh những rủi ro và đảm bảo quyền lợi của mình, việc tham khảo ý kiến chuyên gia bảo hiểm là vô cùng quan trọng. Họ sẽ giúp bạn hiểu rõ các điều khoản hợp đồng, lựa chọn sản phẩm phù hợp và hỗ trợ bạn trong suốt quá trình tham gia bảo hiểm.

Thay vì tự mình tìm hiểu, hãy tìm đến những chuyên gia uy tín để được tư vấn và hỗ trợ tận tình. Họ sẽ giúp bạn đưa ra những quyết định đúng đắn và bảo vệ quyền lợi của bạn một cách tốt nhất.

Đừng để sự thiếu hiểu biết khiến bạn gặp phải những rắc rối không đáng có. 

Hãy chủ động tìm hiểu và tham khảo ý kiến chuyên gia để đảm bảo rằng bạn đã lựa chọn được sản phẩm bảo hiểm phù hợp và được bảo vệ đầy đủ.

Nhận sự tư vấn từ chuyên gia 

6. Một số câu hỏi thường gặp

Dưới đây là một số câu hỏi thường gặp liên quan đến hợp đồng bảo hiểm vô hiệu mà bạn có thể tham khảo.

6.1. Công ty bảo hiểm có thông báo cho người mua khi hợp đồng bị vô hiệu không?

Khi hợp đồng bảo hiểm bị vô hiệu, công ty bảo hiểm sẽ gửi thông báo bằng văn bản đến người tham gia/người mua bảo hiểm. Ngoài ra, bạn cũng có thể chủ động liên hệ với đại lý hoặc công ty để được cung cấp thông tin chi tiết.

6.2. Hợp đồng bảo hiểm vô hiệu và hợp đồng bảo hiểm chấm dứt khác nhau thế nào?

Để tránh những tranh chấp trong tương lai, việc phân biệt rõ ràng giữa "hợp đồng bảo hiểm vô hiệu" và "hợp đồng bảo hiểm chấm dứt" là rất quan trọng. Hai khái niệm này có ý nghĩa pháp lý khác nhau và ảnh hưởng trực tiếp đến quyền lợi và nghĩa vụ của các bên như sau:

• Hợp đồng vô hiệu: Đây là hợp đồng không có giá trị pháp lý ngay từ đầu do những sai sót nghiêm trọng như gian lận, thông tin sai lệch hoặc mục đích trái pháp luật. Trong trường hợp này, phí bảo hiểm thường sẽ được hoàn trả.

• Hợp đồng chấm dứt: Đây là hợp đồng đã có hiệu lực trong một thời gian, nhưng bị ngừng trước hạn vì một số lý do, chẳng hạn như bên mua hủy hợp đồng hoặc vi phạm điều khoản. Sau ngày chấm dứt, quyền lợi bảo hiểm không còn hiệu lực và việc hoàn trả phí bảo hiểm sẽ phụ thuộc vào các điều khoản trong hợp đồng.

Các bài viết liên quan: 

• Mẫu hợp đồng bảo hiểm xe cơ giới 2025 | Những điều cần lưu ý

Tóm lại, hiểu rõ hợp đồng bảo hiểm vô hiệu khi nào và các trường hợp cụ thể giúp bảo vệ quyền lợi của bạn. Khi hợp đồng không đáp ứng các điều kiện pháp lý, quyền lợi sẽ bị ảnh hưởng. Bảo hiểm OPES hy vọng bài viết trên sẽ giúp bạn có cái nhìn rõ hơn, từ đó lựa chọn hợp đồng bảo hiểm phù hợp và an toàn cho mình.