Bảo hiểm tài sản là gì? Tìm hiểu 5 loại bảo hiểm tài sản phổ biến

Bảo hiểm tài sản chính là giải pháp hữu hiệu giúp các cá nhân, tổ chức giảm thiểu thiệt hại tài chính khi không may gặp phải những sự cố này. Bài viết dưới đây từ OPES sẽ cung cấp cho bạn những thông tin chi tiết về bảo hiểm tài sản, các loại hình phổ biến và những quyền lợi khi tham gia loại hình bảo hiểm này.

1. Bảo hiểm tài sản là gì? Đối tượng của bảo hiểm tài sản

Bảo hiểm tài sản là loại hình bảo hiểm phi nhân thọ, theo đó doanh nghiệp bảo hiểm sẽ bồi thường cho người được bảo hiểm những thiệt hại về tài sản phát sinh từ những rủi ro được quy định trong hợp đồng bảo hiểm. Đây là sự thỏa thuận giữa bên mua bảo hiểm và công ty bảo hiểm, trong đó bên mua đóng một khoản phí nhất định và công ty bảo hiểm cam kết chi trả khi có tổn thất xảy ra với tài sản được bảo hiểm.

Đối tượng của bảo hiểm tài sản bao gồm nhiều loại tài sản khác nhau. Theo quy định tại Điều 43 Luật Kinh doanh bảo hiểm 2022, đối tượng bảo hiểm của hợp đồng bảo hiểm tài sản là tài sản theo quy định của Bộ luật Dân sự, cụ thể:

• Vật hữu hình: Bao gồm nhà cửa, công trình kiến trúc và các trang thiết bị kèm theo; kho, xưởng sản xuất; máy móc, thiết bị, dây chuyền sản xuất; phương tiện vận chuyển; hàng hóa, vật tư, nguyên vật liệu; nội thất, đồ điện tử và các tài sản hữu hình khác.

• Tiền và giấy tờ có giá: Các loại tiền mặt và giấy tờ có thể quy đổi thành tiền như chứng khoán, cổ phiếu, trái phiếu, séc và các giấy tờ có giá trị khác.

• Quyền tài sản: Các quyền tài sản hợp pháp như quyền sở hữu trí tuệ (bản quyền, sáng chế, thương hiệu), quyền sử dụng đất và các quyền tài sản khác.

Để được bảo hiểm, tài sản cần phải là tài sản hợp pháp, có thể xác định được giá trị và người mua bảo hiểm phải có quyền lợi có thể được bảo hiểm đối với tài sản đó.

Đối tượng tham gia bảo hiểm tài sản được quy định rõ ràng

2. Lợi ích nhận được khi tham gia bảo hiểm tài sản

Tham gia bảo hiểm tài sản mang lại nhiều lợi ích thiết thực cho cá nhân và doanh nghiệp:

• Bảo vệ tài sản trước những rủi ro không lường trước: Bảo hiểm tài sản giúp bảo vệ tài sản của bạn trước những thiệt hại do thiên tai, hỏa hoạn, trộm cắp và các rủi ro khác, đảm bảo an toàn tài chính cho bạn.

• Giảm thiểu gánh nặng tài chính khi rủi ro xảy ra: Khi tổn thất xảy ra, việc phải chi trả một khoản tiền lớn để khắc phục có thể gây ra khó khăn tài chính. Bảo hiểm tài sản giúp bạn tránh được gánh nặng này bằng cách chi trả các khoản bồi thường.

• Tạo tâm lý an tâm trong cuộc sống và hoạt động kinh doanh: Khi đã được bảo hiểm, bạn sẽ cảm thấy an tâm hơn vì biết rằng tài sản của mình đã được bảo vệ, từ đó có thể tập trung vào công việc và cuộc sống mà không phải lo lắng về những rủi ro có thể xảy ra.

• Tuân thủ quy định pháp luật: Một số loại tài sản bắt buộc phải mua bảo hiểm theo quy định của pháp luật như bảo hiểm cháy nổ bắt buộc. Việc tham gia bảo hiểm tài sản giúp bạn tuân thủ các quy định này.

• Hỗ trợ tiếp cận các nguồn vốn: Nhiều tổ chức tín dụng yêu cầu tài sản thế chấp phải được bảo hiểm trước khi cho vay, vì vậy việc tham gia bảo hiểm tài sản có thể giúp bạn dễ dàng tiếp cận các nguồn vốn hơn.

3. Đặc điểm của bảo hiểm tài sản

Bảo hiểm tài sản có những đặc điểm riêng biệt so với các loại hình bảo hiểm khác:

Bên mua bảo hiểm phải chứng minh quyền sở hữu với tài sản được bảo hiểm: Khi tham gia bảo hiểm tài sản, người mua bảo hiểm cần chứng minh họ có quyền lợi có thể được bảo hiểm đối với tài sản đó. Điều này có thể thông qua giấy tờ chứng minh quyền sở hữu, quyền sử dụng hoặc quyền trông coi tài sản. Nếu không có quyền lợi bảo hiểm, hợp đồng bảo hiểm sẽ bị vô hiệu.

Thời hạn bảo hiểm: Thông thường, thời hạn của bảo hiểm tài sản là 1 năm. Tuy nhiên, tùy vào loại hình tài sản và nhu cầu của khách hàng, thời hạn bảo hiểm có thể ngắn hơn. Sau khi hết hạn, hợp đồng bảo hiểm có thể được gia hạn hoặc tái tục theo thỏa thuận của các bên.

Phí bảo hiểm: Phí bảo hiểm tài sản thường được tính dựa trên giá trị của tài sản, các rủi ro được bảo hiểm và một số yếu tố khác như vị trí địa lý, biện pháp phòng ngừa rủi ro... Phí bảo hiểm phải được đóng đầy đủ, đúng hạn theo thỏa thuận trong hợp đồng.

Nguyên tắc bồi thường: Bảo hiểm tài sản áp dụng nguyên tắc bồi thường, nghĩa là người được bảo hiểm chỉ nhận được bồi thường tương ứng với thiệt hại thực tế và không vượt quá giá trị của tài sản. Mục đích là đưa người được bảo hiểm trở lại vị thế tài chính như trước khi xảy ra tổn thất, chứ không phải để họ thu lợi từ sự kiện bảo hiểm.

Áp dụng nguyên tắc thế quyền: Sau khi bồi thường cho người được bảo hiểm, công ty bảo hiểm có quyền đòi bồi hoàn từ bên thứ ba gây ra thiệt hại. Đây chính là nguyên tắc thế quyền trong bảo hiểm tài sản.

Một số đặc điểm của bảo hiểm tài sản

4. Các loại bảo hiểm tài sản phổ biến hiện nay

Thị trường bảo hiểm tài sản hiện nay cung cấp nhiều loại hình bảo hiểm khác nhau, phù hợp với từng nhu cầu và đối tượng tài sản cụ thể. Dưới đây là 5 loại bảo hiểm tài sản phổ biến nhất mà bạn nên biết:

4.1. Bảo hiểm tài sản cháy nổ bắt buộc

Bảo hiểm cháy nổ bắt buộc là loại bảo hiểm mà pháp luật Việt Nam quy định một số cơ sở, tổ chức, cá nhân bắt buộc phải tham gia để phòng ngừa và hạn chế rủi ro cháy nổ. Đối tượng bảo hiểm là các tài sản có nguy cơ cháy nổ cao hoặc khi xảy ra cháy nổ có thể gây thiệt hại nghiêm trọng về người và tài sản.

Quyền lợi nổi bật của bảo hiểm này là bồi thường cho những thiệt hại về tài sản do hỏa hoạn, sét đánh, nổ và các nguyên nhân khác gây ra. Bảo hiểm cháy nổ bắt buộc góp phần nâng cao ý thức phòng chống cháy nổ và giảm thiểu những tổn thất tài chính khi không may xảy ra sự cố.

4.2. Bảo hiểm hỏa hoạn và các rủi ro đặc biệt

Bảo hiểm hỏa hoạn và các rủi ro đặc biệt là một dạng nâng cấp của bảo hiểm cháy nổ bắt buộc, với phạm vi bảo hiểm rộng hơn. Ngoài các rủi ro cháy, nổ, sét đánh, bảo hiểm này còn bao gồm các rủi ro đặc biệt khác như bão, lũ lụt, động đất, sụt lở đất, đâm va do phương tiện giao thông, rò rỉ nước, và một số rủi ro khác theo thỏa thuận.

Người tham gia bảo hiểm này được bảo vệ toàn diện hơn trước nhiều rủi ro tiềm ẩn, đặc biệt là trong bối cảnh biến đổi khí hậu và thiên tai ngày càng diễn biến phức tạp như hiện nay.

4.3. Bảo hiểm hàng hóa vận chuyển

Bảo hiểm hàng hóa vận chuyển bảo vệ hàng hóa của bạn trong quá trình vận chuyển từ nơi này đến nơi khác, dù là bằng đường bộ, đường thủy, đường không hay đường sắt. Loại bảo hiểm này bồi thường cho các thiệt hại phát sinh do tai nạn, hỏa hoạn, thiên tai và một số rủi ro khác xảy ra trong quá trình vận chuyển.

Với bảo hiểm hàng hóa vận chuyển, chủ hàng có thể yên tâm về giá trị hàng hóa của mình, giảm bớt những rủi ro tài chính trong hoạt động thương mại, đặc biệt là với những lô hàng giá trị cao hoặc dễ hư hỏng.

Bảo hiểm hàng hóa vận chuyển giúp chủ hàng an tâm khi vận chuyển hàng từ nơi này đến nơi khác

>>> Xem thêm: Bảo hiểm thương mại là gì? Đặc điểm, Phân loại, Vai trò

4.4. Bảo hiểm gián đoạn kinh doanh

Bảo hiểm gián đoạn kinh doanh bồi thường cho sự sụt giảm lợi nhuận và các chi phí cố định mà doanh nghiệp vẫn phải gánh chịu khi hoạt động kinh doanh bị gián đoạn do thiệt hại tài sản được bảo hiểm. Loại bảo hiểm này thường được mua kèm với bảo hiểm tài sản cơ bản.

Lợi ích chính của bảo hiểm gián đoạn kinh doanh là giúp doanh nghiệp duy trì lợi nhuận, chi trả các chi phí cố định và đảm bảo khả năng tiếp tục hoạt động sau khi khắc phục thiệt hại. Đây là giải pháp tối ưu cho các doanh nghiệp, đặc biệt là doanh nghiệp vừa và nhỏ, vốn thường gặp khó khăn trong việc duy trì hoạt động sau tổn thất lớn.

4.5. Bảo hiểm nhà tư nhân

Bảo hiểm nhà tư nhân bảo vệ ngôi nhà và tài sản bên trong của bạn trước nhiều rủi ro như cháy nổ, trộm cắp, thiên tai và các sự cố khác. Loại bảo hiểm này có thể bao gồm cả công trình nhà và các tài sản bên trong như đồ nội thất, trang thiết bị gia dụng.

Quyền lợi nổi bật của bảo hiểm nhà tư nhân là bồi thường chi phí sửa chữa, xây dựng lại ngôi nhà và thay thế các tài sản bị thiệt hại. Đây là sự bảo vệ toàn diện cho ngôi nhà - thường là tài sản có giá trị lớn nhất của mỗi gia đình, giúp bạn an tâm trước mọi rủi ro không lường trước được.

5. Các loại hợp đồng bảo hiểm tài sản

Khi tham gia bảo hiểm tài sản, tùy thuộc vào nhu cầu và tình trạng thực tế, bạn có thể lựa chọn một trong ba loại hợp đồng sau đây. Mỗi loại hợp đồng có những đặc điểm riêng và áp dụng cho những trường hợp cụ thể khác nhau.

5.1. Hợp đồng bảo hiểm về tài sản trên giá trị

Hợp đồng bảo hiểm tài sản trên giá trị là loại hợp đồng mà số tiền bảo hiểm lớn hơn giá trị thực tế của tài sản được bảo hiểm tại thời điểm giao kết hợp đồng. Tuy nhiên, khi xảy ra thiệt hại, người được bảo hiểm chỉ nhận được bồi thường tương ứng với giá trị thực tế của tài sản bị thiệt hại, không phải theo số tiền bảo hiểm đã thỏa thuận.

5.2. Hợp đồng bảo hiểm tài sản dưới giá trị

Hợp đồng bảo hiểm tài sản dưới giá trị là loại hợp đồng mà số tiền bảo hiểm thấp hơn giá trị thực tế của tài sản. Trong trường hợp này, khi xảy ra thiệt hại, người được bảo hiểm sẽ chỉ nhận được bồi thường theo tỷ lệ giữa số tiền bảo hiểm và giá trị thực tế của tài sản.

5.3. Hợp đồng bảo hiểm trùng

Hợp đồng bảo hiểm trùng xảy ra khi một tài sản được bảo hiểm bởi nhiều hợp đồng bảo hiểm khác nhau. Trong trường hợp này, khi xảy ra thiệt hại, người được bảo hiểm có thể yêu cầu bồi thường từ tất cả các công ty bảo hiểm, nhưng tổng số tiền bồi thường từ tất cả các hợp đồng không được vượt quá thiệt hại thực tế.

6. Các quy định cần lưu ý về bảo hiểm tài sản

Khi tham gia bảo hiểm tài sản, có một số quy định quan trọng mà bạn cần lưu ý để đảm bảo quyền lợi của mình được bảo vệ tối đa:

Quy định về an toàn với tài sản được bảo hiểm

Theo Điều 55 Luật Kinh doanh bảo hiểm 2022, người được bảo hiểm phải thực hiện đầy đủ các quy định về an toàn lao động, phòng cháy chữa cháy và vệ sinh lao động để đảm bảo an toàn cho tài sản được bảo hiểm. Doanh nghiệp bảo hiểm có quyền kiểm tra các điều kiện an toàn này và yêu cầu người được bảo hiểm áp dụng các biện pháp bảo đảm an toàn cần thiết. 

Nghĩa vụ thông báo khi xảy ra sự kiện bảo hiểm

Khi sự kiện bảo hiểm xảy ra, bên mua bảo hiểm phải thông báo ngay cho doanh nghiệp bảo hiểm theo thời hạn đã thỏa thuận trong hợp đồng. Việc không thông báo hoặc thông báo chậm có thể dẫn đến việc doanh nghiệp bảo hiểm giảm trừ số tiền bồi thường tương ứng với thiệt hại mà họ phải gánh chịu, trừ trường hợp có sự kiện bất khả kháng hoặc trở ngại khách quan. 

Quy định về thời gian xử lý bồi thường

Theo Luật Kinh doanh bảo hiểm 2022, thời hạn nộp hồ sơ yêu cầu bồi thường là một năm kể từ ngày xảy ra sự kiện bảo hiểm. Nếu người được bảo hiểm không biết thời điểm xảy ra sự kiện bảo hiểm, thời hạn được tính từ ngày họ biết việc xảy ra sự kiện đó. 

Về phía doanh nghiệp bảo hiểm, họ phải bồi thường theo thời hạn đã thỏa thuận trong hợp đồng. Nếu không có thỏa thuận, doanh nghiệp bảo hiểm phải bồi thường trong thời hạn 15 ngày kể từ ngày nhận được đầy đủ hồ sơ hợp lệ.

Kê khai trung thực thông tin

Bên mua bảo hiểm có nghĩa vụ kê khai đầy đủ, trung thực tất cả các thông tin liên quan đến tài sản được bảo hiểm. Việc kê khai không trung thực có thể dẫn đến việc từ chối bồi thường hoặc hợp đồng bị vô hiệu.

Thông báo về các thay đổi

Trong thời gian hiệu lực của hợp đồng, nếu có bất kỳ thay đổi nào làm tăng các rủi ro được bảo hiểm, bên mua bảo hiểm phải thông báo ngay cho công ty bảo hiểm. Nếu không thông báo, công ty bảo hiểm có thể từ chối bồi thường hoặc giảm mức bồi thường khi có sự kiện bảo hiểm xảy ra.

>>> Xem thêm: Bảo hiểm trách nhiệm sản phẩm là gì? 7 Điều bạn cần biết

7. Nguyên tắc bồi thường của bảo hiểm tài sản

Việc bồi thường bảo hiểm tài sản tuân theo các nguyên tắc cơ bản sau:

• Doanh nghiệp bảo hiểm sẽ bồi thường cho người được bảo hiểm dựa trên giá trị thị trường của tài sản tại thời điểm và nơi xảy ra tổn thất, cùng với mức độ thiệt hại thực tế.

• Nếu tài sản có giá trị lớn hơn mức bảo hiểm, người được bảo hiểm sẽ không nhận đủ giá trị tài sản mà chỉ nhận theo số tiền bảo hiểm đã ký kết.

• Ngoài số tiền bồi thường, doanh nghiệp bảo hiểm còn phải trả những chi phí hợp lý mà người được bảo hiểm phải bỏ ra để phòng ngừa và hạn chế tổn thất.

• Doanh nghiệp bảo hiểm cũng trả các chi phí phát sinh liên quan đến việc thực hiện chỉ dẫn của họ để giảm thiểu thiệt hại (ví dụ: chi phí sửa chữa tạm thời, bảo vệ tài sản sau sự cố).

Nguyên tắc bồi thường của bảo hiểm tài sản cho người tham gia

8. Câu hỏi thường gặp

8.1. Phí bảo hiểm tài sản là bao nhiêu?

Phí bảo hiểm tài sản không có một mức cố định mà phụ thuộc vào nhiều yếu tố như giá trị tài sản, loại tài sản, các rủi ro được bảo hiểm, vị trí địa lý của tài sản và các biện pháp an toàn đã được áp dụng. Thông thường, phí bảo hiểm được tính theo tỷ lệ phần trăm của số tiền bảo hiểm, dao động từ 0.1% đến 1.5% tùy thuộc vào loại hình bảo hiểm và mức độ rủi ro. 

8.2. Các tài sản bắt buộc phải mua bảo hiểm là gì?

Bảo hiểm tài sản bắt buộc hiện nay chủ yếu là bảo hiểm cháy nổ bắt buộc. Theo Nghị định 23/2018/NĐ-CP của Chính phủ, các cơ sở có nguy hiểm về cháy, nổ sau đây bắt buộc phải mua bảo hiểm cháy, nổ:

Toàn bộ tài sản của cơ sở có nguy hiểm về cháy, nổ, bao gồm nhà, công trình và các tài sản gắn liền với nhà, công trình; máy móc, thiết bị; các loại hàng hóa, vật tư (bao gồm cả nguyên vật liệu, bán thành phẩm, thành phẩm).

Ngoài ra, các cơ sở thuộc diện phải mua bảo hiểm cháy, nổ bắt buộc nhưng chưa mua bảo hiểm sẽ bị xử phạt theo quy định của pháp luật.

8.3. Phân biệt bảo hiểm tài sản và bảo hiểm thiệt hại

Dưới đây là bảng so sánh giữa bảo hiểm tài sản và bảo hiểm thiệt hại:

Lưu ý: Bảo hiểm tài sản tập trung vào việc bảo vệ giá trị vật chất của tài sản, trong khi bảo hiểm thiệt hại tập trung vào việc bảo vệ trước các trách nhiệm pháp lý và nghĩa vụ tài chính đối với thiệt hại gây ra cho bên thứ ba.

Tìm hiểu về bảo hiểm tài sản và bảo hiểm thiệt hại

Các bài viết liên quan: 

• Bảo hiểm trách nhiệm công cộng là gì? Có bắt buộc không?

• Bảo hiểm trách nhiệm nghề nghiệp là gì? 9 Đối tượng phải mua

Với sự phát triển của nền kinh tế và giá trị tài sản ngày càng tăng, bảo hiểm tài sản không chỉ là một biện pháp chuyển giao rủi ro mà còn là công cụ tài chính quan trọng, giúp cá nhân và doanh nghiệp ổn định hoạt động, phát triển bền vững trong dài hạn. Hãy liên hệ với OPES để được tư vấn chi tiết và lựa chọn gói bảo hiểm tài sản phù hợp nhất với nhu cầu và điều kiện cụ thể của bạn.