Blog

Tái bảo hiểm là gì? Đặc điểm, vai trò và các hình thức tái bảo hiểm

16:50 | 14/04/2025

Tái bảo hiểm là gì? Đây là một trong những cơ chế quan trọng giúp các công ty bảo hiểm phân tán rủi ro và đảm bảo khả năng chi trả khi xảy ra tổn thất lớn. Hiểu rõ đặc điểm, vai trò và các hình thức tái bảo hiểm không chỉ giúp doanh nghiệp bảo hiểm hoạt động bền vững mà còn mang lại sự an tâm cho khách hàng. Hãy cùng Bảo hiểm OPES tìm hiểu chi tiết về khái niệm này!

1. Tái bảo hiểm là gì? Ví dụ minh họa

Tái bảo hiểm là nghiệp vụ mà một doanh nghiệp bảo hiểm (gọi là bên nhượng tái bảo hiểm) chuyển nhượng một phần quyền lợi và trách nhiệm đối với bên mua bảo hiểm cho một doanh nghiệp bảo hiểm khác (gọi là bên nhận tái bảo hiểm). Đồng thời, bên nhượng tái bảo hiểm cũng sẽ chuyển một phần phí bảo hiểm thu được từ bên mua bảo hiểm cho bên nhận tái bảo hiểm theo tỷ lệ thỏa thuận.

Việc nhượng tái bảo hiểm thường diễn ra khi doanh nghiệp bảo hiểm nhận thấy trách nhiệm bảo hiểm quá lớn, vượt quá khả năng tài chính của họ. Khi đó, họ cần một doanh nghiệp bảo hiểm khác để chia sẻ rủi ro.

Tái bảo hiểm chỉ diễn ra khi trách nhiệm bảo hiểm vượt quá khả năng công ty bảo hiểm

Ví dụ minh họa:

Doanh nghiệp bảo hiểm A nhận bảo hiểm cho một tòa nhà có giá trị 1.000 tỷ đồng với phí bảo hiểm là 50 tỷ đồng. Nếu tòa nhà này bị hỏa hoạn hoàn toàn, doanh nghiệp bảo hiểm A sẽ phải bồi thường 1.000 tỷ đồng, một con số quá lớn có thể gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến tài chính của doanh nghiệp.

Để giảm thiểu rủi ro này, doanh nghiệp bảo hiểm A quyết định thực hiện tái bảo hiểm với doanh nghiệp bảo hiểm B. Theo hợp đồng tái bảo hiểm, doanh nghiệp A sẽ chuyển nhượng 50% trách nhiệm và quyền lợi cho doanh nghiệp B. Tương ứng, doanh nghiệp A cũng sẽ chuyển 50% phí bảo hiểm (25 tỷ đồng) cho doanh nghiệp B.

Khi tòa nhà bị hỏa hoạn, doanh nghiệp bảo hiểm A chỉ phải trả 500 tỷ đồng, còn doanh nghiệp B sẽ trả 500 tỷ đồng còn lại. Việc nhượng tái bảo hiểm này giúp doanh nghiệp A giảm bớt áp lực tài chính và có thể tiếp tục kinh doanh ổn định.

2. Vai trò của tái bảo hiểm là gì?

Tái bảo hiểm đóng vai trò vô cùng quan trọng trong hoạt động kinh doanh của các doanh nghiệp bảo hiểm. Việc nhượng tái bảo hiểm giúp các công ty bảo hiểm có thể mở rộng hoạt động kinh doanh đồng thời vẫn đảm bảo an toàn tài chính. Dưới đây là những vai trò chính của tái bảo hiểm:

Chia sẻ rủi ro: Tái bảo hiểm cho phép các doanh nghiệp bảo hiểm gốc chia sẻ một phần rủi ro với các công ty khác. Điều này giúp giảm thiểu tác động của những tổn thất lớn, đảm bảo doanh nghiệp bảo hiểm gốc vẫn có đủ khả năng tài chính để chi trả quyền lợi cho bên mua bảo hiểm khi có sự kiện bảo hiểm xảy ra.
Giúp doanh nghiệp nhượng tái bảo hiểm ổn định hoạt động: Khi thực hiện tái bảo hiểm, doanh nghiệp nhượng tái sẽ được hưởng hoa hồng từ công ty nhận tái bảo hiểm, đồng thời còn được hỗ trợ về mặt kỹ thuật. Những lợi ích này giúp doanh nghiệp bảo hiểm gốc ổn định hoạt động kinh doanh và tiếp tục phát triển.
Tăng khả năng cạnh tranh: Tái bảo hiểm giúp các doanh nghiệp bảo hiểm có thể chấp nhận các hợp đồng với giá trị bảo hiểm lớn mà không lo ngại vượt quá khả năng tài chính của mình. Điều này giúp họ cạnh tranh được với các công ty bảo hiểm lớn trên thị trường.
Đảm bảo quyền lợi cho bên mua bảo hiểm: Khi một doanh nghiệp bảo hiểm thực hiện tái bảo hiểm, bên mua bảo hiểm có thể yên tâm hơn về việc sẽ được chi trả đầy đủ các quyền lợi bảo hiểm khi có sự kiện bảo hiểm xảy ra, bất kể giá trị tổn thất lớn đến đâu.
Đa dạng hóa danh mục bảo hiểm: Tái bảo hiểm giúp các doanh nghiệp bảo hiểm đa dạng hóa danh mục bảo hiểm của mình, điều này giúp phân tán rủi ro và tạo nên sự ổn định trong hoạt động kinh doanh.

>>> Xem thêm: Bảo hiểm vi mô là gì? Đối tượng, đặc điểm của bảo hiểm vi mô

3. Các đặc điểm của hợp đồng tái bảo hiểm

Hợp đồng tái bảo hiểm là văn bản thỏa thuận giữa doanh nghiệp bảo hiểm gốc và doanh nghiệp bảo hiểm khác (hoặc doanh nghiệp chuyên doanh tái bảo hiểm). Theo đó, doanh nghiệp nhận tái bảo hiểm có trách nhiệm bồi thường cho doanh nghiệp bảo hiểm gốc khi xảy ra rủi ro bảo hiểm trong phạm vi đã nhận.

Hợp đồng bảo hiểm quy định đơn vị tái bảo hiểm sẽ chi trả cho đơn vị bảo hiểm gốc

Đặc điểm chính của hợp đồng tái bảo hiểm bao gồm:

Phụ thuộc vào hợp đồng gốc: Hợp đồng tái bảo hiểm chỉ phát sinh khi đã có hợp đồng bảo hiểm gốc.
Đặc thù về chủ thể: Bên tham gia hợp đồng tái bảo hiểm là doanh nghiệp bảo hiểm gốc, không phải cá nhân hay tổ chức mua bảo hiểm ban đầu.
Đối tượng đặc biệt: Đối tượng của hợp đồng tái bảo hiểm là trách nhiệm bồi thường của doanh nghiệp bảo hiểm gốc, không phải tài sản, sức khỏe hay tính mạng con người.
Nghĩa vụ qua lại: Doanh nghiệp bảo hiểm gốc chuyển một phần phí bảo hiểm cho doanh nghiệp tái bảo hiểm tương ứng với mức rủi ro chuyển giao, còn doanh nghiệp tái bảo hiểm có nghĩa vụ bồi thường khi có sự kiện bảo hiểm xảy ra.
Tính độc lập: Công ty bảo hiểm gốc vẫn phải chi trả đầy đủ quyền lợi bảo hiểm cho người được bảo hiểm theo hợp đồng gốc, không phụ thuộc vào việc công ty tái bảo hiểm có thực hiện nghĩa vụ hay không.
Không có mối quan hệ trực tiếp: Người tham gia bảo hiểm chỉ có quyền yêu cầu bồi thường hoặc khởi kiện với doanh nghiệp bảo hiểm gốc, không có quyền trực tiếp đối với doanh nghiệp tái bảo hiểm.

4. Các hình thức tái bảo hiểm phổ biến hiện nay

Trong thị trường bảo hiểm hiện đại, có nhiều hình thức tái bảo hiểm khác nhau được áp dụng để đáp ứng nhu cầu đa dạng của các doanh nghiệp bảo hiểm. Mỗi hình thức đều có những đặc điểm, ưu điểm và nhược điểm riêng. Dưới đây là ba hình thức tái bảo hiểm phổ biến nhất trên thị trường hiện nay:

Dưới đây là bảng phân biệt các loại hình tái bảo hiểm phổ biến:

Tiêu chí	Tái bảo hiểm tạm thời	Tái bảo hiểm cố định	Tái bảo hiểm lựa chọn - bắt buộc
Khái niệm	Hình thức tái bảo hiểm mà công ty bảo hiểm gốc chuyển nhượng cho công ty tái bảo hiểm từng dịch vụ hay từng đơn bảo hiểm một cách riêng lẻ.	Hình thức tái bảo hiểm mà công ty bảo hiểm gốc phải nhượng cho nhà tái bảo hiểm tất cả các đơn vị rủi ro bảo hiểm gốc đã được thỏa thuận trong hợp đồng.	Hình thức tái bảo hiểm mà công ty bảo hiểm gốc được lựa chọn dịch vụ để chào tái, nhưng nhà tái bảo hiểm bắt buộc phải chấp nhận các dịch vụ đó.
Đặc điểm	Công ty bảo hiểm gốc có toàn quyền quyết định việc tái bảo hiểm. Công ty tái bảo hiểm có quyền từ chối. Thực hiện từng dịch vụ riêng lẻ. Yêu cầu cung cấp thông tin đầy đủ.	Bắt buộc tái tất cả hợp đồng đã thỏa thuận. Nhà tái bảo hiểm bắt buộc phải nhận. Căn cứ toàn bộ nội dung hợp đồng gốc. Tính chất toàn bộ lợi ích và rủi ro.	Công ty gốc lựa chọn dịch vụ để tái. Nhà tái bảo hiểm bắt buộc phải nhận. Đòi hỏi sự trung thực tuyệt đối. Thỏa thuận rõ ràng về quyền lợi.
Ưu điểm	Cạnh tranh nhận dịch vụ lớn. Ký kết hợp đồng trước, tái sau. Tận dụng chuyên môn quốc tế. Đáp ứng yêu cầu đặc biệt của khách hàng.	Chủ động định phí không cần tham khảo. Đảm bảo an toàn tài chính. Nhận nhiều dịch vụ. Thu được nguồn phí lớn.	Chỉ tái phần trách nhiệm vượt quá khả năng. Thu được nguồn phí lớn và cân đối. Linh hoạt trong quản lý danh mục.
Nhược điểm	Tốn thời gian đàm phán riêng lẻ. Khó cạnh tranh với đối thủ lớn. Chi phí hành chính cao.	Phải tái cả hợp đồng nhỏ. Rủi ro từ việc thiếu kinh nghiệm của công ty gốc.	Không được từ chối rủi ro. Chi phí hành chính tốn kém. Phụ thuộc vào độ tin cậy của đối tác.

5. Phân biệt tái bảo hiểm với các loại hình bảo hiểm khác

Tái bảo hiểm, đồng bảo hiểm và bảo hiểm trùng là ba hình thức bảo hiểm có điểm tương đồng là đều liên quan đến sự tham gia của nhiều công ty bảo hiểm. Tuy nhiên, mỗi loại hình có những đặc điểm riêng biệt. Dưới đây là bảng so sánh chi tiết giữa ba loại hình này:

Tiêu chí	Đồng bảo hiểm	Tái bảo hiểm	Bảo hiểm trùng
Khái niệm	Là loại hình bảo hiểm mà theo đó nhiều doanh nghiệp bảo hiểm sẽ cùng tham gia bảo hiểm cho một đối tượng theo nguyên tắc cùng chia sẻ quyền lợi và trách nhiệm theo tỷ lệ đã thỏa thuận.	Là phương thức phân tán rủi ro bằng cách chuyển nhượng một phần quyền lợi và trách nhiệm cho một doanh nghiệp bảo hiểm khác thông qua một hợp đồng bảo hiểm thứ 2.	Là trường hợp người mua bảo hiểm giao kết hợp đồng bảo hiểm với 2 doanh nghiệp bảo hiểm trở lên, để bảo hiểm cho cùng một đối tượng, với cùng điều kiện và sự kiện bảo hiểm.
Mục đích	Phân tán rủi ro và trách nhiệm giữa các doanh nghiệp bảo hiểm ngay từ đầu.	Giúp doanh nghiệp bảo hiểm gốc giảm thiểu rủi ro bằng cách chuyển một phần trách nhiệm cho doanh nghiệp khác.	Bên mua bảo hiểm tìm cách đảm bảo rằng tổn thất sẽ được bồi thường đầy đủ bằng cách mua nhiều hợp đồng bảo hiểm cho cùng một đối tượng.
Đối tượng bảo hiểm	Rủi ro đã được bảo hiểm, có thể là tài sản, trách nhiệm dân sự hoặc con người.	Trách nhiệm bồi thường của doanh nghiệp bảo hiểm gốc đối với bên mua bảo hiểm.	Tài sản, trách nhiệm dân sự hoặc con người (tùy theo loại hình bảo hiểm).
Mối quan hệ pháp lý	Giữa người mua bảo hiểm với tất cả doanh nghiệp bảo hiểm tham gia đồng bảo hiểm.	Giữa khách hàng với doanh nghiệp bảo hiểm gốc, và giữa doanh nghiệp bảo hiểm gốc với doanh nghiệp nhận tái bảo hiểm.	Giữa người mua bảo hiểm với từng doanh nghiệp bảo hiểm riêng biệt.
Số lượng hợp đồng	Chỉ có duy nhất 1 hợp đồng được ký kết giữa bên mua bảo hiểm và các doanh nghiệp bảo hiểm.	Có 2 hợp đồng: hợp đồng giữa bên mua bảo hiểm và doanh nghiệp bảo hiểm gốc, và hợp đồng giữa doanh nghiệp bảo hiểm gốc và doanh nghiệp nhận tái bảo hiểm.	Tối thiểu là 2 hợp đồng được ký kết giữa bên mua bảo hiểm và các doanh nghiệp bảo hiểm khác nhau.
Trách nhiệm bồi thường	Tất cả các doanh nghiệp tham gia vào hợp đồng đều trực tiếp bồi thường cho người được bảo hiểm, dựa trên tỷ lệ đã ký kết.	Doanh nghiệp bảo hiểm gốc là đơn vị duy nhất có trách nhiệm trực tiếp bồi thường cho người được bảo hiểm.	Các doanh nghiệp bảo hiểm sẽ chỉ chịu trách nhiệm bồi thường bảo hiểm theo tỷ lệ: số tiền bảo hiểm đã thỏa thuận và tổng số tiền bảo hiểm của các hợp đồng bên mua đã giao kết.

6. Tái bảo hiểm có rủi ro gì không?

Mặc dù mang lại nhiều lợi ích, hoạt động tái bảo hiểm vẫn tiềm ẩn một số rủi ro cần lưu ý:

Khó khăn trong việc định giá rủi ro: Đánh giá không chính xác có thể dẫn đến việc chuyển giao quá ít hoặc quá nhiều rủi ro, gây thiệt hại tài chính hoặc tăng chi phí không cần thiết.
Phức tạp trong đàm phán hợp đồng: Những điều khoản không rõ ràng có thể dẫn đến tranh chấp sau này giữa các bên.
Sự phụ thuộc vào đối tác: Nếu công ty tái bảo hiểm gặp khó khăn tài chính, doanh nghiệp bảo hiểm gốc vẫn phải chịu toàn bộ trách nhiệm với khách hàng.
Rủi ro tỷ giá: Biến động tỷ giá ngoại tệ trong các hợp đồng tái bảo hiểm quốc tế có thể ảnh hưởng lớn đến chi phí và giá trị bồi thường.

Tái bảo hiểm sẽ khó khăn trong bước đàm phán hợp đồng giữa 1 bên doanh nghiệp

>>> Xem thêm: Bảo hiểm bệnh hiểm nghèo là gì? Quyền lợi và thủ tục đăng ký

7. Công ty bảo hiểm cần lưu ý gì khi thực hiện tái bảo hiểm

Để đảm bảo hiệu quả khi thực hiện tái tục bảo hiểm, các doanh nghiệp bảo hiểm cần lưu ý một số điểm quan trọng sau:

Xác định tỷ lệ tái bảo hiểm hợp lý: Cân bằng giữa khả năng tài chính và mức độ rủi ro của các hợp đồng bảo hiểm đã phát hành.
Lựa chọn đối tác uy tín: Ưu tiên các công ty tái bảo hiểm có năng lực tài chính mạnh và lịch sử hoạt động tốt.
Xây dựng hợp đồng minh bạch: Đảm bảo các điều khoản về trách nhiệm, phạm vi bảo hiểm và điều kiện bồi thường được quy định rõ ràng.
Đánh giá định kỳ hiệu quả hợp đồng: Thường xuyên kiểm tra để có điều chỉnh phù hợp với biến động thị trường và rủi ro phát sinh.

Các bài viết liên quan:

Tái bảo hiểm đóng vai trò thiết yếu trong hệ thống bảo hiểm, giúp các doanh nghiệp bảo hiểm duy trì sự ổn định tài chính và bảo vệ quyền lợi khách hàng trước những rủi ro lớn. Với sự am hiểu sâu sắc về thị trường, Bảo hiểm OPES cam kết mang đến giải pháp bảo hiểm tối ưu, đảm bảo an toàn tài chính và sự yên tâm cho khách hàng.